H ‘Προοπτική’ του Öcalan θέτει τα θεωρητικά θεμέλια για την κουρδική πολιτική μετά το πέρας του πολέμου
Ο Abdullah Öcalan δημοσίευσε ένα νέο θεωρητικό κείμενο που επαναπροσδιορίζει τα θεμέλια της κουρδικής ταυτότητας, του κοινωνικού αγώνα και της πολιτικής οργάνωσης. Με τίτλο «Προοπτική» και υπότιτλο «Στεκόμενοι στο τέλος μιας εποχής και στο κατώφλι μιας άλλης στην κουρδική πραγματικότητα και τις προκλήσεις», το έγγραφο παρουσιάζει ένα ευρύ φιλοσοφικό πλαίσιο για μια μετα-εθνικιστική, δημοκρατική κοινωνία που βασίζεται στην ισότητα των φύλων, την οικολογική συνείδηση και μια επαναπροσδιορισμένη έννοια της ελευθερίας.
Με ημερομηνία 25 Απριλίου και δημοσίευση στα αγγλικά στις 15 Ιουνίου από την πρωτοβουλία Vigil for Öcalan, η 'Προοπτική' ήταν το καθοδηγητικό κείμενο για το 12ο Συνέδριο του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (που πλέον έχει ολοκληρωθεί). Σε αυτό, ο Öcalan διασχίζει την ιστορία από τη Νεολιθική επανάσταση έως τη βιομηχανική εποχή, προτείνοντας μια επανερμηνεία του ανθρώπινου πολιτισμού μέσα από το πρίσμα της διαλεκτικής σκέψης και της κουρδικής συλλογικής εμπειρίας. «Η παραδοσιακή κουρδικότητα καταστράφηκε», γράφει, εντοπίζοντας την κατάρρευση της θρησκευτικής και φυλετικής ηγεσίας από τον 20ό αιώνα μέχρι τους μυθικούς προκατόχους της στη Μεσοποταμία.
Δομημένη σε ένα εισαγωγικό σημείωμα και επτά κεφάλαια, η 'Προοπτική' δεν στοχεύει απλώς στο να κατευθύνει την πολιτική στρατηγική, αλλά και στο να προσφέρει μια υπαρξιακή και ιστορική περιγραφή της κουρδικής κατάστασης και των παγκόσμιων συνεπειών της. Στην καρδιά του εγγράφου βρίσκεται μια αποφασιστική ρήξη από τον εθνικισμό, την κρατική υπόσταση και τον ταξικό μαρξισμό. Αντίθετα, ο Öcalan ζητά ένα νέο παράδειγμα που επικεντρώνεται στην «κομμούνα» — την οποία ορίζει ως μια ηθικοπολιτική κοινωνία που αντικαθιστά τόσο το φιλελεύθερο κράτος όσο και το λενινιστικό κράτος.
«Χωρίς να κατανοήσεις σωστά την πραγματικότητα της ηγεσίας, δεν μπορείς να περπατήσεις, πόσο μάλλον να ηγηθείς της κοινωνίας», γράφει ο Öcalan, επικρίνοντας αυτό που βλέπει ως εσωτερική στασιμότητα εντός του κουρδικού κινήματος ελευθερίας. Η έννοια της «ηγεσίας» που χρησιμοποιεί δεν διαμορφώνεται ως προσωπική εξουσία, αλλά ως η κατασκευή της συλλογικής συνείδησης μέσω του ιδεολογικού αγώνα — μια έννοια που ορίζει ως «εποχή Apo».
Ένα από τα πιο ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά του εγγράφου είναι η φεμινιστική επανα-ανάγνωση του πολιτισμού. Ο Öcalan εντοπίζει την προέλευση της πατριαρχίας όχι στον καπιταλισμό ή στις ταξικές σχέσεις, αλλά στη συμβολική και υλική ήττα των νεολιθικών κοινωνιών με επίκεντρο τη γυναίκα. Αντλώντας έμπνευση από το Έπος του Γκιλγκαμές, υποστηρίζει ότι ο μύθος αντιπροσωπεύει την ιστορική ρήξη από τη λατρεία της θεάς και τις μητριαρχικές δομές των φυλών [και τη μετάβαση] στην ανδρική κυριαρχία μέσω της βίας, του σεξουαλικού ελέγχου και της συγκεντρωτικής εξουσίας.
«Ο άντρας, με το μικρή του ομάδα των πέντε ή δέκα στενών συμμάχων, με την οψιδιανή λεπίδα στο χέρι, σκοτώνει όπου κι αν πάει», γράφει, περιγράφοντας τη γέννηση της κοινωνίας του κράτους και του πολέμου από τις στάχτες της πρώιμης κοινοτικής ζωής. Αποδίδει τις ρίζες της σύγχρονης έμφυλης βίας σε αυτή τη ρήξη, συμπεριλαμβανομένου του μετασχηματισμού των ιερών ναών σε θεσμούς σεξουαλικού ελέγχου και της τελικής κωδικοποίησης του πατριαρχικού νόμου μέσω της Τορά, της Βίβλου και του Κορανίου.
Αυτή η κριτική της πατριαρχίας δεν είναι παράπλευρη αλλά θεμελιώδης. Για τον Öcalan, η ιεραρχία των φύλων προηγείται και καθορίζει την ιεραρχία των τάξεων. Υποστηρίζει ότι η αληθινή ελευθερία δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την απελευθέρωση των γυναικών, την οποία θεωρεί την κύρια αντίφαση της ιστορικής κοινωνίας. «Ο σοσιαλισμός μπορεί να έρθει μόνο μέσω της απελευθέρωσης των γυναικών», δηλώνει, περιγράφοντας την jineology - μια φεμινιστική επιστήμη που αναπτύχθηκε εντός του κουρδικού κινήματος - ως κλειδί για οποιοδήποτε μελλοντικό πολιτικό σχέδιο.
Η κριτική του Öcalan για τον μαρξισμό είναι οξεία αλλά και συμπονετική. Ενώ αναγνωρίζει τη σημασία του Μαρξ, αμφισβητεί αυτό που θεωρεί ως οικονομικό αναγωγισμό και κρατικιστικές τάσεις. Προτείνει την αντικατάσταση της ταξικής πάλης με την πάλη μεταξύ «κράτους και κοινότητας» ως τη θεμελιώδη αντίφαση της ιστορίας. Για αυτόν, η κοινότητα είναι ο ζωντανός πυρήνας της ανθρώπινης κοινωνίας - εμφανής στις πρώτες φυλές και εξακολουθεί να είναι λανθάνων στη σύγχρονη κοινωνία.
«Ο καταπιεστής της φυλής γίνεται το κράτος, ο αρχηγός της φυλής γίνεται ο ηγεμόνας και τα απλά μέλη συνεχίζουν ως κοινότητα», γράφει, υποστηρίζοντας ότι το μοντέλο ιστορικού υλισμού του Μαρξ πρέπει να αναθεωρηθεί για να ληφθούν υπόψη οι ηθικοπολιτικές ρίζες της ανθρώπινης κοινωνίας.
Σχετικά με τη νεωτερικότητα, ο Οτσαλάν αναπτύσσει μια έννοια των «Τριών Ιππέων» - καπιταλισμός, έθνος-κράτος και βιομηχανισμός - τους οποίους περιγράφει ως τα βασικά συστατικά της παγκοσμιοποιημένης καταπίεσης. Υποστηρίζει ότι ο πραγματικός σοσιαλισμός απέτυχε επειδή εσωτερικεύσε δύο από τα τρία: το έθνος-κράτος και τη βιομηχανοποίηση. Η νεωτερικότητα, γράφει, έχει γίνει μια πολιτισμική κρίση που χαρακτηρίζεται από οικολογική καταστροφή, πνευματικό κενό και στρατιωτικοποίηση της ζωής.
Ενάντια σε αυτό, προτείνει τον «δημοκρατικό πολιτισμό» — ένα μη κρατικιστικό, πολυεθνικό και αποκεντρωμένο σύστημα που δίνει προτεραιότητα στις αξίες της συνύπαρξης, της αμοιβαίας βοήθειας και της οικολογικής αρμονίας. Αντί για μια παραδοσιακή συνθήκη ειρήνης ή μια συμφωνία κατανομής εξουσίας, ο Öcalan οραματίζεται έναν πολιτισμικό μετασχηματισμό, με ρίζες στην μεσοποταμιακή κληρονομιά αλλά παγκόσμιας εμβέλειας.
Σε όλο το έγγραφο, διαφαίνεται μία σταθερότητα ως προς το ότι η σωστή κατανόηση της ιστορίας είναι το κλειδί για την απελευθέρωση της πολιτικής δυνατότητας. Από το κελί της φυλακής του, ο Öcalan δεν κατασκευάζει ένα γραμμικό μανιφέστο, αλλά ένα επιστημολογικό πλαίσιο - μια προσπάθεια να σκεφτούμε πέρα από τα δυαδικά στοιχεία Ανατολής και Δύσης, θρησκείας και επιστήμης, άνδρα και γυναίκας.
Ενώ η 'Προοπτική' γράφτηκε στο πλαίσιο του εσωτερικού συνεδρίου του PKK, οι επιπτώσεις της εκτείνονται πολύ πέρα από αυτό. Το κάλεσμα για αντικατάσταση της κρατικής εξουσίας με την κοινοτική ηθική, του ταξικού πολέμου με την απελευθέρωση των φύλων και της βιομηχανικής ανάπτυξης με την οικολογική ισορροπία, αντιπροσωπεύει ένα από τα πιο φιλόδοξα πολιτικοθεωρητικά έργα που αναδύθηκαν από τη Μέση Ανατολή τις τελευταίες δεκαετίες.
«Μόνο όσοι διεξάγουν πόλεμο μπορούν να κάνουν ειρήνη», γράφει ο Öcalan, αλλά το έγγραφο καθιστά σαφές ότι η ειρήνη, για αυτόν, δεν είναι απλώς η απουσία πολέμου. Είναι η οικοδόμηση μιας κοινωνίας ικανής να διατηρήσει την αξιοπρέπεια, την ελευθερία και την πολυφωνία - μιας κοινωνίας που πρέπει να ξεκινήσει επανεξετάζοντας όλα όσα κάποτε θεωρούνταν φυσικά.
Η δημοσίευση της 'Προοπτικής' ακολουθεί το κάλεσμα του Öcalan στις 27 Φεβρουαρίου για μια λύση «Ειρήνης και Δημοκρατικής Κοινωνίας» και έρχεται μετά την απόφαση του PKK στις αρχές Μαΐου να διαλύσει την οργάνωσή και να τερματίσει επίσημα την ένοπλη εκστρατεία του [ΣτΜ: το άρθρο δημοσιεύτηκε στα μέσα Ιουνίου, γι'αυτό δεν αναφέρει τη συμβολική καύση των όπλων εκ μέρους τριάντα ανταρτών/ισσών του PKK]. Ενώ αυτές οι εξελίξεις σηματοδοτούν ένα ιστορικό σημείο καμπής η 'Προοπτική' παρέχει την ιδεολογική και θεωρητική βάση για αυτό που ο Öcalan περιγράφει ως μια νέα εποχή στην κουρδική πολιτική σκέψη.
A.
Με πληροφορίες από το Medyanews